Spinoza

Details van dit toneelstuk

Dimitri Frenkel Frank : "Wat is historisch wáár aan dit stuk? Het handvol feiten dat we kennen: SPINOZA en REMBRANDT woonden twee pas van elkaar; ze kunnen elkaar gekend hebben: Rembrandt's faillissement en Spinoza's verbanning vonden in juli 1656 plaats. In diezelfde maand werd het jaargeld aangeboden, valse Messiassen stonden op, De Wederdopers grepen de macht in Keulen, op Spinoza is een aanslag gepleegd (hij heeft zijn gescheurde mantel altijd bewaard) en de tekst van Spinoza's vervloeking is letterlijk zo uitgesproken. Een toneelschrijver heeft elke vrijheid, maar ik hoef niets te verwringen, want de geschiedenis heeft genoeg blank gelaten. Van de jonge SPINOZA weten we heel weinig, maar één ding is zeker: de filosoof Spinoza was niet het zachte lam dat men later graag in hem wilde zien. Wie zijn brieven leest proeft de felheid, het ongeduld, de moed. Niemand gaat op zijn 24-ste een hele wereldorde te lijf zonder temperament. En REMBRANDT was waarschijnlijk inderdaad een soort godvruchtige Karel Appel met allure, met een enorme potentie en moreel geknaag. Het spreekt vanzelf dat de opvoering afstand mag- en moet doen van de precieze historische- en godsdienstige uiterlijkheden. Het enige dat telt, is de eerbied voor deze twee gigantische tegenvoeters, die een conflikt tonen dat nog steeds uitgevochten wordt."